Thuyết đa vũ trụ
Đa vũ trụ là giả thiết về sự tồn tại song song các vũ trụ (có cả vũ trụ chúng ta đang sống), trong đó bao gồm tất cả mọi thứ tồn tại và có thể tồn tại: không gian, thời gian, vật chất, năng lượng và các định luật vật lý.
Thuật ngữ được ra đời vào năm 1895 bởi nhà tâm lí và lí luận học người Mĩ William James. Những vũ trụ cùng tồn tại trong khối đa vũ trụ được gọi là thế giới song song.
Đa vũ trụ là một học thuyết để trả lời câu hỏi : cái gì,điều gì,lực gì....gây nên big bang ?.
Theo như học thuyết !. vũ trụ chúng ta đã xuất hiện khoảng 14 tỷ năm trước trong 1 vụ nổ cực kỳ khủng khiếp.sau hàng tỷ năm vũ trụ bắt đầu nguội dần và kết lại ,dần hình thành nên các vì sao, các hành tinh và các thiên hà.như 1 điều tất yêu sau vụ nổ và giờ đây vũ trụ đang mở rộng.nhưng nếu bạn có thể đi ngược lại lịch sử vũ trụ của chúng ta tới tận khi nó bắt đầu,bạn sẽ thấy rằng học thuyết về vụ nổ lớn chẳng cho ta biết điều gì về thứ đã ném tất cả mọi thứ ra ngoài khi bắt đầu !.nó được gọi là học thuyết big bang !
Thuyết này thật sự không hề nhắc tới điều gì liên quan tới vụ nổ ,nó không nói tới cái gì đã nổ ? tại sao nó nổ ? hoặc điều gì xảy ra trước khi nó nổ ?.vậy thì đâu là năng lượng dẫn tới vụ nổ này ? lực nào đã khiến mọi thứ tách rời nhau ?.câu hỏi để tìm ra các điều đó đã dẫn các nhà khoa học đối mặt với đa vũ trụ !
Ý tưởng về đa vũ trụ là của nhà khoa học Alan Guth đang là giáo sư tại MIT .ở năm 1979 ,Guth và đồng sự ở trường đại học Henry Tye cùng nhau theo đuổi 1 ý tưởng mới về cách các nguyên tử hình thành trong thuở sơ khai của vũ trụ.Henry đã gợi ý cho Guth nên quan sát ý tưởng mới mà họ nghĩ tới này liệu có thể đẩy nhanh tốc độ mở rộng vũ trụ không ? ( cái này mình đọc vài lần mới hiểu ,ý ông henry kêu ông gút quan sát xem các nguyên tử hình thành có làm tốc độ mở rộng của vũ trụ mau hơn không ? ).
Guth đã khám phá ra 1 điều gì đó đặc biệt trong công thức mô tả quá trình hình thành nguyên tử trong thuở sơ khai của vũ trụ.ông ta đi tới 1 kết luân gây chấn động rằng những học thuyết mới về nguyên tử có 1 ảnh hưởng cực kỳ lớn tới tốc độ mở rộng của vũ trụ .chính cái quá trình mà ông ta và Henry nghĩ tới có thể đưa vũ trụ vào 1 kỷ nguyên mà tốc độ vũ trụ mở rộng tăng nhanh 1 cách không tưởng theo hàm mũ.thứ mà ông Guth tìm thấy trong tính toán.chính do là "thời tiết " cực kỳ khắc nghiệt trong thuở sơ khai của vũ trụ ,trọng lực có thể tác dụng ngược lại.thay vì kéo mọi thứ lại với nhau thứ "trọng lực đẩy" này có thể đẩy mọi thứ xung quanh nó dẫn tới 1 vụ nổ khủng khiếp.( khó hiểu quá đúng không vậy mà ông ta kêu nó là phát hiện vĩ đại !).hihi.
Bằng việc khám phá ra "trọng lực đẩy" này Guth đã ngẫu nhiên khơi ra chút ánh sáng về sự bắt đầu của vụ nổ lớn ( big bang ).Được mô tả bằng toán học lực này cực kỳ mạnh : nó có thể lấy 1 phần nhỏ chỉ như 1 phân tử của không gian và thổi phồng nó lên kích cỡ của ngân hà trong chưa đầy 1 tỷ của 1 tỷ của 1ty phần của 1 cái nháy mắt( như ta thổi bong bóng nha các bạn thổi to quá nó nổ ) .sau khi vụ nổ ngắn đáng sợ này xảy ra vũ trụ sẽ tiếp tục mở rộng chậm hơn nhiều và nguội đi cho phép các vì sao các thiên hà hình thành giống như nó đã làm với học thuyết big bang.Guth gọi vụ nổ ngắn của sự mở rộng này là"quá trình lạm phát " ( bắt đầu khó hiểu rồi đấy ) và ông tin rằng nó đã giải thích điều gì khiến vũ trụ mở rộng trong giai đoạn đầu tiên.( có nghĩa còn phía sau nữa )
Trọng lực đẩy của " quá trình thổi bong bóng". chính là thứ đã nổ trong vụ nổ lớn.điều hấp dẫn của " vụ nổ ngắn" nó được tạo ra trên lý thuyết và có thể kiểm nghiệm thông qua quan sát .gọi là đại dương vi sóng nền vũ trụ ( bức xạ nhiệt từ vụ nổ còn sót lại ).Nasa phóng 2 vệ tinh CBE năm 1989 và WMAP năm 2001 và đã đo được lượng bức xạ nhiệt với sự chính xác cao và là 1 kết quả trấn động.Tạo nên 1 cột mốt tiến tới cội nguồn của vũ trụ !.( Tiếng anh dịch sang nên ko sát nghĩa đọc mãi mới hiểu ).
Tóm lược lại vầy : có 1 lực mà ông Guth tính ra là nó thổi 1 nguyên tử ( phân tử )trong không gian lên kích thước cỡ thiên hà ( như thổi bong bóng ) vỡ cái BÙM ( big bang ) tạo ra 1 vũ trụ !.và cái lực này được 2 khoa học gia người nga Linde và vilenkin tiếp tục nghiên cứu và phát hiện ra quá trình thổi bong bóng không bao giờ kết thúc ,có thể lặp lại và lặp lại tiếp cho ra đời các vũ trụ nối tiếp nhau.( ah kiểu như nước khoáng có ga vậy đó bọt khí liên tục được sinh ra ) cả trước vũ trụ chúng ta và sau !
Về cơ bản, đa vũ trụ mới chỉ là một mô hình được đề xuất dựa trên giả thuyết đa lịch sử và tính xác xuất trong cơ học lượng tử. Đôi khi nó còn được gọi là các vũ trụ song song (parallel universes), với nội dung chính là vũ trụ của chúng ta không phải là duy nhất mà có thể còn có những vũ trụ khác đang tồn tại song song với chúng ta.
Thuyết đa vũ trụ ngày nay có 4 dạng, chia thành 4 cấp với sự sai khác khác nhau so với vũ trụ của chúng ta.
Cấp 1 (level 1): Có sự tồn tại của các vũ trụ khác độc lập với vũ trụ của chúng ta. Chúng cũng có các tính chất vật lý y như chúng ta không có gì khác biệt, chỉ trừ các xác xuất và điều kiện trong khác nhau nên sẽ sinh ra những kết quả khác
nhau. Có thể có sự sống như chúng ta, cũng có nên văn minh giống y như chúng ta, cũng có người đang ngồi gõ những dòng này và có các độc giả đang đọc chúng, chỉ có tính chất có thể khác đôi chút, giống như trong một tập ngắn trong bộ truyện tranh Doraemon khi Nobita bay vào vũ trụ và vô tình đến một nơi y như nhà mình với những người xung quanh y như vậy, chỉ khác nhau đôi chút về trình độ văn minh. Hiện nay một bằng chứng còn khá lờ mờ cho việc này là sự không đồng đều ở một vài điểm trong bức xạ nền thu được. Như chúng ta biết, bức xạ nền này phát ra không lâu sau vụ nổ lớn Big Bang và lan rộng khắp vũ trụ, những gì chúng ta thu được ngày nay là phần tàn dư của nó, do đó nó chĩnh là những nhân chứng cho thời kì đầu của vũ trụ. Sự không đồng đều trong nền bức xạ này đặt nghi vấn rằng vũ trụ từng có va chạm với những vũ trụ khác như lý thuyết đa vũ trụ đề xuất. tất nhiên đến nay thì đây vẫn chỉ là những nghi vấn vì ngay cả kết quả các phép đo của chúng ta ngày nay vẫn chưa hoàn toàn chính xác, chưa tính đến những biến cố trong thời kì tạo thành vật chất của vũ trụ.
Cấp 2 (level 2): Ở cấp này, chúng ta nhìn nhận đa vũ trụ là những "bong bóng" sinh ra trong một không gian trống rỗng (khác với không gian của chúng ta, và một ngày chúng ta sẽ phải tìm một từ khác để mô tả nó). các bong bóng này (mỗi bong bóng là một vũ trụ) có thể đang được đẩy ra xa nhau giống như các thiên hà đang rời xa nhau trong vũ trụ của chúng ta. Ở giả thuyết cấp 2 này có sự khác biệt hơn. Các phương trình vật lý và toán học vẫn không có gì khác nhau giữa các vũ trụ nhưng không chỉ các điều kiện đầu khác nhau mà có thể các hằng số vật lý cũng khác nhau như vận tốc của ánh sáng, hằng số hấp dẫn ..., kết quả do các cấu trúc vật chất khác nhau.
Đa vũ trụ là giả thiết về sự tồn tại song song các vũ trụ (có cả vũ trụ chúng ta đang sống), trong đó bao gồm tất cả mọi thứ tồn tại và có thể tồn tại: không gian, thời gian, vật chất, năng lượng và các định luật vật lý.
Thuật ngữ được ra đời vào năm 1895 bởi nhà tâm lí và lí luận học người Mĩ William James. Những vũ trụ cùng tồn tại trong khối đa vũ trụ được gọi là thế giới song song.
Đa vũ trụ là một học thuyết để trả lời câu hỏi : cái gì,điều gì,lực gì....gây nên big bang ?.
Theo như học thuyết !. vũ trụ chúng ta đã xuất hiện khoảng 14 tỷ năm trước trong 1 vụ nổ cực kỳ khủng khiếp.sau hàng tỷ năm vũ trụ bắt đầu nguội dần và kết lại ,dần hình thành nên các vì sao, các hành tinh và các thiên hà.như 1 điều tất yêu sau vụ nổ và giờ đây vũ trụ đang mở rộng.nhưng nếu bạn có thể đi ngược lại lịch sử vũ trụ của chúng ta tới tận khi nó bắt đầu,bạn sẽ thấy rằng học thuyết về vụ nổ lớn chẳng cho ta biết điều gì về thứ đã ném tất cả mọi thứ ra ngoài khi bắt đầu !.nó được gọi là học thuyết big bang !
Thuyết này thật sự không hề nhắc tới điều gì liên quan tới vụ nổ ,nó không nói tới cái gì đã nổ ? tại sao nó nổ ? hoặc điều gì xảy ra trước khi nó nổ ?.vậy thì đâu là năng lượng dẫn tới vụ nổ này ? lực nào đã khiến mọi thứ tách rời nhau ?.câu hỏi để tìm ra các điều đó đã dẫn các nhà khoa học đối mặt với đa vũ trụ !
Ý tưởng về đa vũ trụ là của nhà khoa học Alan Guth đang là giáo sư tại MIT .ở năm 1979 ,Guth và đồng sự ở trường đại học Henry Tye cùng nhau theo đuổi 1 ý tưởng mới về cách các nguyên tử hình thành trong thuở sơ khai của vũ trụ.Henry đã gợi ý cho Guth nên quan sát ý tưởng mới mà họ nghĩ tới này liệu có thể đẩy nhanh tốc độ mở rộng vũ trụ không ? ( cái này mình đọc vài lần mới hiểu ,ý ông henry kêu ông gút quan sát xem các nguyên tử hình thành có làm tốc độ mở rộng của vũ trụ mau hơn không ? ).
Guth đã khám phá ra 1 điều gì đó đặc biệt trong công thức mô tả quá trình hình thành nguyên tử trong thuở sơ khai của vũ trụ.ông ta đi tới 1 kết luân gây chấn động rằng những học thuyết mới về nguyên tử có 1 ảnh hưởng cực kỳ lớn tới tốc độ mở rộng của vũ trụ .chính cái quá trình mà ông ta và Henry nghĩ tới có thể đưa vũ trụ vào 1 kỷ nguyên mà tốc độ vũ trụ mở rộng tăng nhanh 1 cách không tưởng theo hàm mũ.thứ mà ông Guth tìm thấy trong tính toán.chính do là "thời tiết " cực kỳ khắc nghiệt trong thuở sơ khai của vũ trụ ,trọng lực có thể tác dụng ngược lại.thay vì kéo mọi thứ lại với nhau thứ "trọng lực đẩy" này có thể đẩy mọi thứ xung quanh nó dẫn tới 1 vụ nổ khủng khiếp.( khó hiểu quá đúng không vậy mà ông ta kêu nó là phát hiện vĩ đại !).hihi.
Bằng việc khám phá ra "trọng lực đẩy" này Guth đã ngẫu nhiên khơi ra chút ánh sáng về sự bắt đầu của vụ nổ lớn ( big bang ).Được mô tả bằng toán học lực này cực kỳ mạnh : nó có thể lấy 1 phần nhỏ chỉ như 1 phân tử của không gian và thổi phồng nó lên kích cỡ của ngân hà trong chưa đầy 1 tỷ của 1 tỷ của 1ty phần của 1 cái nháy mắt( như ta thổi bong bóng nha các bạn thổi to quá nó nổ ) .sau khi vụ nổ ngắn đáng sợ này xảy ra vũ trụ sẽ tiếp tục mở rộng chậm hơn nhiều và nguội đi cho phép các vì sao các thiên hà hình thành giống như nó đã làm với học thuyết big bang.Guth gọi vụ nổ ngắn của sự mở rộng này là"quá trình lạm phát " ( bắt đầu khó hiểu rồi đấy ) và ông tin rằng nó đã giải thích điều gì khiến vũ trụ mở rộng trong giai đoạn đầu tiên.( có nghĩa còn phía sau nữa )
Trọng lực đẩy của " quá trình thổi bong bóng". chính là thứ đã nổ trong vụ nổ lớn.điều hấp dẫn của " vụ nổ ngắn" nó được tạo ra trên lý thuyết và có thể kiểm nghiệm thông qua quan sát .gọi là đại dương vi sóng nền vũ trụ ( bức xạ nhiệt từ vụ nổ còn sót lại ).Nasa phóng 2 vệ tinh CBE năm 1989 và WMAP năm 2001 và đã đo được lượng bức xạ nhiệt với sự chính xác cao và là 1 kết quả trấn động.Tạo nên 1 cột mốt tiến tới cội nguồn của vũ trụ !.( Tiếng anh dịch sang nên ko sát nghĩa đọc mãi mới hiểu ).
Tóm lược lại vầy : có 1 lực mà ông Guth tính ra là nó thổi 1 nguyên tử ( phân tử )trong không gian lên kích thước cỡ thiên hà ( như thổi bong bóng ) vỡ cái BÙM ( big bang ) tạo ra 1 vũ trụ !.và cái lực này được 2 khoa học gia người nga Linde và vilenkin tiếp tục nghiên cứu và phát hiện ra quá trình thổi bong bóng không bao giờ kết thúc ,có thể lặp lại và lặp lại tiếp cho ra đời các vũ trụ nối tiếp nhau.( ah kiểu như nước khoáng có ga vậy đó bọt khí liên tục được sinh ra ) cả trước vũ trụ chúng ta và sau !
Về cơ bản, đa vũ trụ mới chỉ là một mô hình được đề xuất dựa trên giả thuyết đa lịch sử và tính xác xuất trong cơ học lượng tử. Đôi khi nó còn được gọi là các vũ trụ song song (parallel universes), với nội dung chính là vũ trụ của chúng ta không phải là duy nhất mà có thể còn có những vũ trụ khác đang tồn tại song song với chúng ta.
Thuyết đa vũ trụ ngày nay có 4 dạng, chia thành 4 cấp với sự sai khác khác nhau so với vũ trụ của chúng ta.
Cấp 1 (level 1): Có sự tồn tại của các vũ trụ khác độc lập với vũ trụ của chúng ta. Chúng cũng có các tính chất vật lý y như chúng ta không có gì khác biệt, chỉ trừ các xác xuất và điều kiện trong khác nhau nên sẽ sinh ra những kết quả khác
nhau. Có thể có sự sống như chúng ta, cũng có nên văn minh giống y như chúng ta, cũng có người đang ngồi gõ những dòng này và có các độc giả đang đọc chúng, chỉ có tính chất có thể khác đôi chút, giống như trong một tập ngắn trong bộ truyện tranh Doraemon khi Nobita bay vào vũ trụ và vô tình đến một nơi y như nhà mình với những người xung quanh y như vậy, chỉ khác nhau đôi chút về trình độ văn minh. Hiện nay một bằng chứng còn khá lờ mờ cho việc này là sự không đồng đều ở một vài điểm trong bức xạ nền thu được. Như chúng ta biết, bức xạ nền này phát ra không lâu sau vụ nổ lớn Big Bang và lan rộng khắp vũ trụ, những gì chúng ta thu được ngày nay là phần tàn dư của nó, do đó nó chĩnh là những nhân chứng cho thời kì đầu của vũ trụ. Sự không đồng đều trong nền bức xạ này đặt nghi vấn rằng vũ trụ từng có va chạm với những vũ trụ khác như lý thuyết đa vũ trụ đề xuất. tất nhiên đến nay thì đây vẫn chỉ là những nghi vấn vì ngay cả kết quả các phép đo của chúng ta ngày nay vẫn chưa hoàn toàn chính xác, chưa tính đến những biến cố trong thời kì tạo thành vật chất của vũ trụ.
Cấp 2 (level 2): Ở cấp này, chúng ta nhìn nhận đa vũ trụ là những "bong bóng" sinh ra trong một không gian trống rỗng (khác với không gian của chúng ta, và một ngày chúng ta sẽ phải tìm một từ khác để mô tả nó). các bong bóng này (mỗi bong bóng là một vũ trụ) có thể đang được đẩy ra xa nhau giống như các thiên hà đang rời xa nhau trong vũ trụ của chúng ta. Ở giả thuyết cấp 2 này có sự khác biệt hơn. Các phương trình vật lý và toán học vẫn không có gì khác nhau giữa các vũ trụ nhưng không chỉ các điều kiện đầu khác nhau mà có thể các hằng số vật lý cũng khác nhau như vận tốc của ánh sáng, hằng số hấp dẫn ..., kết quả do các cấu trúc vật chất khác nhau.
Cấp 3 (level 3): cấp này về cơ bản sự sai khác về vật lý giống như sự sai khác do mô hình cấp 2 đề ra. Nhưng về mô tả có hơi khác. Đây chính là giả thuyết đa lịch sử/đa thế giới mà chúng ta hay bắt gặp trong các bộ phim hay truyện viễn tưởng. Có thể có những thế giới song song với chúng ta nhưng với những hằng số khác dẫn đến những hệ quả khác, giống như con mèo trong nghịch lý của Schrodinger có thể sống và cũng có thể chết sau một hiệu ứng lượng tử. Một sai khác rất nhỏ, hay trong cơ học lượng tử thì đơn giản là tính xác xuất sẽ quyết định con mèo sống hay chết. Nhưng nếu nó là sống thì có thể ở một thế giới song song khác có một con mèo tương tự đã chết. Hay lại nói tới câu chuyện Doraemon, trên thực tế khi chú mèo máy Doraemon trở về quá khứ giúp Nobita thì đó là một thế giới và lịch sử khác, trong khi lịch sử ban đầu vẫn xảy ra ở một thế giới song song khác.
Cấp 4 (level 4): Đây là cấp cuối cung trong 4 mô hình của Đa thế giới. Ở mô hình này, sự sai khác là rõ rệt nhất. Các vũ trụ song song với chúng ta gần như không có bất cứ điểm nào giống với chúng ta. Không chỉ các điều kiện trong, các hằng số vật lý mà cả các định luật vật lý cũng hoàn toàn khác. Hình học của các vũ trụ ở cấp này khác nhau hoàn toàn, trong khi vũ trụ của chúng ta ngày nay là vũ trụ mở thì có thể lại có nhiều vũ trụ đóng, các vũ trụ phẳng hay các vũ trụ với cấu tạo không thời gian phức tạp, liên tục thăng giáng ... và thậm chí cũng có những vũ trụ mở nhưng với các định luật vật lý khác, các hạt cơ bản hoàn toàn xa lạ, nơi chúng ta không có cơ hội sống sót nếu giả sử bị đẩy sang đó.
Vậy đây có phải là cuộc cách mạng trong khoa học hay chỉ là 1 học thuyết đầy lỗ hổng ?
Không có nhận xét nào: